امروزه ماشین (خودرو) یکی از وسیله نقلیه مهم زندگی هر فردی می باشد. با توجه به روند کاهش منابع انرژی، افزایش مصرف گنندگان دغدغه داشتن ماشینی کم هزینه و کم مصرف و همچنین کمک به حفظ محیط زیست یکی از مباحث مهم در جامعه شده است. یک صاحب خودرو می تواند با انجام برخی فعالیت های مثبت عمر مفید ماشین خود را افزایش دهد و گاهی با برخی فعالیت های غلط عمر یک خودرو به نصف کاهش پیدا میکند. به عنوان فردی که به ماشین خود علاقه دارید بهتر است با دانستن برخی نکات نه تنها از خودرو خود محافظت می کنید بلکه میزان هزینه ها را نیز کاهش می دهید .
راهنمای نکات مهم در مورد روغن ماشین
- عملکرد روغن ماشین
- روغن ماینرال یا سنتتیک
- ویسکوزیته چیست ؟
- سیاه شدن روغن موتور
- چه زمانی باید روغن ماشین تعویض شود
عملکرد روغن ماشین
حرکت خودرو به سه ماده مهم که ما وظیفه داریم آن را تامین کنیم بستگی دارد. این مواد، سوخت، آب و روغن موتور هستند. بنزین یا گازوئیل طی احتراق با هوا، تامین کننده انرژی لازم برای حرکت خودرو، و آب قطعات درگیر را خنک میکند. در این میان، روغن یا هر روان کننده دیگر، حرکت قطعات این سیستم را ممکن می سازد.
تصور یک موتور بدون سیستم روان کننده غیر ممکن به نظر می رسد. حتی در موتورهای کوچکتر هم از گریس یا انواع روغن برای کاهش اصطکاک قطعات استفاده می شود. قطعات مکانیکی به این ماده نیاز دارند تا وقتی در حال حرکت هستند و با سایش یکدیگر دچار فرسودگی نشوند و حرارت ناشی از اصطکاک، کاهش یابد. علاوه بر این، ذرات معلق و رسوبات موجود درهوا هم میتوانند جذب این ماده روان کننده(روغن موتور) شوند و از آسیب به قسمت های مختلف خودرو، جلوگیری کند.
با این تعاریف به طور مسلم ساختمان شیمیایی انواع روغن، با توجه به وظایف مهمی که در یک خودرو ایفا میکند، پیچیده می باشد و نیازمند اطلاعات تخصصی تر بوده و ساختن آن به راحتی امکان پذیر نیست؛ اما شناخت روغن خودرو و استفاده درست و صحیح از آن با دانستن چند نکته ساده امکان پذیر خواهد بود.
روغن ماشین ماینرال (ارگانیک) یا سینتتیک
تفاوت چندانی بین خودرو جدید یا قدیمی شما نمی باشد. امروزه برای هر نوع خودرویی می توان روغن مناسب ماینرال(ارگانیک)، سینتتیک یا نیمه سینتتیک خریداری کرد. روغن های ماینرال که به آنها روغن طبیعی نیز گفته می شود. مستقیما از نفت یا گاز طبیعی در پالایشگاه استخراج می شوند. از زمانی که خودروهای بنزینی تولید شده اند این روغن نیز وجود داشته و مهمترین مشخصه روغن های ماینرال، طول عمر کم در مقایسه با نوع سینتیک و البته قیمت پایین تر است.
تفاوت روغن ماینرال و سینتتیک
فرآیند ساخت روغن های سینتتیک، کاملا شیمیایی و مهندسی شده می باشد. این فناوری در مقایسه با روغن های ماینرال، هزینه بیشتری دارد که در نتیجه قیمت این روغن ها نیز گرانتر می شود. اما در مقابل طول عمر روغن های سنتتیک بیشتر از نوع ارگانیگ است و در شرایط حرارتی نامتعارف، مانند آب و هوای بسیار سرد و بسیار گرم یا در خودروهایی که با دورهای بالا کار می کنند (مانند خودروهای اسپرت) عملکرد بهتری دارند. به بیان ساده، روغن های سینتتیک ساختار مولکولی یکنواخت تری دارند که این ساختار، به مولکول های کرون آنها اجازه می دهد به سادگی روی هم حرکت کنند. در صورتی مولکول های روغن ماینرال را می توان به مکعب هایی تشبیه کرد که برای لغزیدن روی یکدیگر با مشکل مواجه هستند.
3- ویسکوزیته چیست ؟
در قسمتی از موتور ماشین که درپوش مخزن روغن قرار دارد، حتما عددی به صورت xw-y مانند 20w-50 دیده می شود که میزان ویسکوزیته روغن مناسب برای خودروی شما را نشان می دهد.
عددی که به عنوان ویسکوزیته یا گرانروی یک سیال بیان می شود، بیانگر میزان مقاومت آن در برابر جاری شدن است. برای درک و فهم ویسکوزیته ی روغن موتور، از اعدادی که روی بسته بندی آن استفاده می شود، استفاده میکنیم. هرچه عدد ویسکوزیته بالاتر باشد، مقاومت سیال در برابر جاری شدن بیشتر خواهد بود. مثلا در قدیم گفته می شده که ویسکوزیته عسل بالاتر از ویسکوزیته آب است.
بنیاد SAE که مخفف کلمات (Society For Automobile Engineers) که همان مهندسین بنیاد خودرو می باشد، ویسکوزیته تمام انواع روغن موتور را در دمای 98.9 درجه سانتیگراد آزمایش می کنند. این درجه حرارت به عنوان یک استاندارد قراردادی (معادل 210 درجه ی فارنهایت) برای خودرو در حین کار، مورد قبول واقع شده است.
روغن های چهار فصل به واسطه ی استفاده از پلیمرهای خاص می توانند ویسکوزیته متفاوتی در دماهای مختلف داشته باشند. حرف w در توضیح ویسکوزیته این روغن ها، از واژه ی Winter به معنی زمستان گرفته شده است. به عنوان مثال روغنی که عبارت 20W-50 روی آن دیده می شود، ویسکوزیته ای بین 20 تا 50 دارد. یعنی زمانی که موتور ماشین شما گرم باشد (حدود 10 دقیه پس از استارت، به دمای 100 درجه سانتی گراد رسیده باشد) روغن دارای ویسکوزیته 50 است؛ اما در لحظه استارت ویسکوزیته 20 دارد، یعنی با اینکه هنوز گرم نشده ( به واسطه استفاده از پلیمرها)، روانتر است.
5- سیاه شدن روغن موتور
باور بسیاری از مردم به این صورت می باشد که روغن موتور به معنای زمان تعویض آن است اما در اصل سیاه شدن روغن موتور، خاصیت پاک کنندگی روغن موتور را نشان می دهد به طوری که مواد افزودنی پاک کننده موجود در روغن، دوده حاصل از احتراق را در خود به شکل معلق نگه می دارد و روغن تیره می شود. سیاه نشدن روغن دلیلی بر مرغوبیت آن نیست، بلکه به این معناست که روغن قابلیت جذب ناخالصی های موجود را ندارد.
چه زمانی باید روغن ماشین تعویض شود؟
قبلا این عادت وجود داشت که بسیاری از رانندگان عادت داشتند که در هر 5 هزار کیلومتر روغن خودرو را عوض کنند. دلیل این امر این بود که فهمیدن این موضوع بر اساس عدد برای آنها آسان بوده و نه به دلیل کیفیت روغن، بر همین اساس رانندگان با رسیدن کیلومتر شمار ماشین به اعدادی با ضریب 5 ، اقدام به تعویض روغن میکردند. ضمن اینکه باتوجه به ماینرال بودن روغن ها و احتمال اتمام طول عمر آنها، حتی در صورت استفاده نکردن ازخودرو، در سال 2 بار روغن را عوض میکردند. اما بعضی از افراد نیز بودند که در انتهای هر فصل (هرسه ماه) به سراغ روغنی با ویسکوزیته مخصوص آن فصل می رفتند.
حال برای اینکه مفاهیم ویسکوزیته را بهتر قابل فهم باشد. با ذکر یک مثال مقایسه روغن های 20W-50 و 15W-50 شرح داده می شود. اگر درهوای بسیار سرد زمستان، مثلا منفی 20 درجه به سراغ خودرو برویم. روغن 15W-50 کاملا بهتر از روغن 20W-50 در موتور جاری خواهد شد. به همین دلیل، خودروهای داخلی در اکثر مناطق ایران با ویسکوزیته 20W-50 به خوبی کار میکنند و تا دمای منفی 10 درجه مشکل خاصی ندارند.
اما مردم مناطق سردسیر کشور، مثل استان های آذربایجان از روغن هایی 10W-40 یا 5W-30 استفاده می کنند. فراموش نشود روغن های 20W-50، معمولا ماینرال و نمونه هایی مثل 5W-30 از نوع سینتیک می باشد.
دسته بندی شده در: یدک کش و حمل خودرو, مجله
