رزین آپوکسی ترکیبی بسیار چسبناک است که یا به صورت طبیعی و یا به صورت مصنوعی می باشد. امروزه از رزین در صنعت استفاده های زیادی می شود و کاربردهای متفاوتی دارد. همچنین این ماده پر کاربرد توانسته جای خود را در هنر نیز باز کند و در صنایع هنری نیز مورد استفاده قرار بگیرد. یکی از کاربردهای دیگر رزین اپوکسی در نقاشی ساختمان و برای رنگ کردن چوب می باشد.
در حین کار با رزین اپوکسی لازم است که اصطلاحات به کار رفته در انجام کار را بدانید که در این مطلب برخی از اصطلاحات رایج در رزین اپوکسی را توضیح داده ایم. زمانیکه رزین اپوکسی را با هاردنر مخلوط می کنیم در واقع شروع یک واکنش شیمیایی را رقم زده ایم که طی این فرآیند از حالت مایع به جامد تبدیل می گردد. که به کل این مدت زمان curing time یا زمان پخت شدن یا سخت شدن می گویند. به وضعیتی که حد فاصل بین مایع و سخت شدن است نیز وضعیت ژل شدن می گویند.
اصطلاحات رایج رزین اپوکسی در مراحل پخت
پخت رزین اپوکسی شامل سه مرحله می باشد که این سه مرحله عبارتند از:
- زمان قابل اعمال
- پخت اولیه
- پخت نهایی
به زمان قابل اعمال زمان حالت مایع نیز گفته می شود که این زمان همان مدت زمانی است که مخلوط رزین اپوکسی همچنان مایع است و ویسکوزیته ی آن افزایش نیافته و می شود در محل کار آن را اعمال کرد که به شکل قالب و ظرف در می آید. توجه داشته باشید که کلیه فرآیند مربوط به اعمال باید در همین بازه زمانی انجام شود تا در نهایت یک پیوند پلیمری مستحکم بدست بیاید.
حالت ژل یا پخت اولیه
در این مرحله هاردنر و رزین اپوکسی شروع به سفت شدن می کند و توانایی اعمال و کارکردن را از دست می دهد، به گونه ای که حالت چسبناکی به خود گرفته و دیگر قابل شکل گرفتن نیست. اگر نیاز به اعمال کردن لایه دوم و یا بیشتر باشد، به گونه ای که به شکل شیمیایی به لایه اولیه چسبانده شود، همه و همه باید در همین مرحله انجام شود چرا که هنوز واکنش شیمیایی مربوط به مخلوط اپوکسی تمام نشده است.
حالت جامد یا پخت نهایی
در این وضعیت مخلوط آپوکسی به شکل جامد در می آید که قابلیت شکل دهی را دارد. در این مرحله از انجام کار، امکان فرو کردن ناخن انگشت در سطح مورد نظر وجود ندارد و مخلوط اپوکسی بعد از گذشت 7 روز به 95 درصد مقاومت نهایی خود می رسد. به همین دلیل در این مرحله امکان جدا کردن تمام گیره ها و فیکسچر ها وجود دارد. بعد از گذشت هفت روز می توان 5 درصد باقی مانده از استحکام را نیز بدست آورد.
دقت داشته باشید که در این مرحله لازم است که لایه دوم و بیشتر از آن باشد. این مخلوط جدید که بوجود آمده است می تواند به صورت شیمیایی به لایه اول نخواهد چسبید و باید حتما تمامی مراحل آماده سازی و تمیز کردن سطح بر روی سطح اول انجام می شود و در نهایت اقدام می شود.
اصطلاح curing time یا زمان پخت به چه معناست؟
بیشترین زمان کار با اپوکسی مربوط به زمان سخت شدن و اعمال آن می باشد. زمان اعمال شامل مدت زمان در دسترس برای اختلاط، هموار سازی (Leveling)، اعمال، مونتاژ، شکل دهی و تثبیت می باشد. اگر زمان سخت شدن اپوکسی تعیین کننده موارد ذیل باشد، از اهمیت بالایی برخوردار است:
- مدت زمان مربوط به زمان انتظار برای باز کردن فیکسچر ها و بست ها
- زمان انتظاری که برای سمباده زنی، ساب زدن و اعمال سطح جدید یا مرحله بعدی
در زمان کار با مخلوط اپوکسی و همچنین پخت آن دو عامل مهم و تعیین کننده وجود دارد که شامل دمای اپوکسی و سرعت پخت کنندگی هاردنر می باشد.
سرعت پخت کنندگی مربوط به هاردنر
هر هاردنری از یک دمای ایده آل سخت کنندگی برخوردار می باشد. به عبارتی می توان گفت به صورت تقریبی در بازه زمانی +15 تمامی مخلوط هاردنر و اپوکسی فرآیندی که در بالا گفته شد را طی خواهد کرد ولی سرعت واکنش مربوط به آنها به دمای محیط وابسته می باشد. در انتخاب نوع هاردنر باید به وضعیت و دمای کار، نوع کار توجه شود چرا که می تواند زمان اعمال مناسبی را در اختیار قرار دهد. امروزه محصولاتی که در بازار وجود دارد، دارای لیبلی می باشد که اطلاعات محصول بر روی آن لیبل ثبت شده است و در قسمت Pot life قابل مشاهده می باشد.
اصطاح Pot life
از این اصطلاح برای مقایسه کردن پخت هاردنرهای متفاوت استفاده می گردد. در اصطلاح به واحدی از زمان گفته می شود که میزان مشخصی از مخلوط اپوکسی در دمای معمول و به صورت مایع باقی می ماند. زمان Pot life از زمان قابل اعمال به مراتب کمتر می باشد چرا که در اندازه گیری Pot life حجم و مقدار مشخصی از مخلوط هاردنر و اپوکسی به کار گرفته می شود.
دسته بندی شده در: نقاشی ساختمان, مجله
