لوله ها را با توجه به جنس، نوع و کاربردی که دارند دسته بندی می کنند. در این مقاله قصد داریم انواع لوله های انتقال آب و فاضلاب را بررسی کنیم. این لوله ها به طور کلی به سه دسته زیر تقسیم می شوند:
1- انواع لوله گالوانیزه
در بازار اصطلاحا به لوله های گالوانیزه لوله آهنی سفید می گویند. لوله های گالوانیزه را بر اساس جنس به دو دسته کلی فولادی و آهنی تقسیم بندی می کنند. لوله های گالوانیزه علاوه بر انتقال آب و اتصالات فاضلاب، برای انتقال گاز نیز کاربرد دارند. در ادامه پس از توضیح بیشتر در مورد فرایند گالوانیزه کردن، به بررسی هر یک از این نوع لوله های گالوانیزه می پردازیم.
-
منظور از گالوانیزه چیست؟
گالوانیزه به آهنی گفته می شود که با فلز روی پوشانده شده باشد. عمل گلوانیزسیون به منظور جلوگیری از اکسید شدن فلز و محافظت در برابر عمال خورنده فلز انجام می شود. اگر پوشش آهن گالوانیزه شده دچار شکستگی شود، باز هم این آهن در برابر زنگ زدن مقاوم خواهد بود.
در روش گالوانیزسیون، به منظور ایجاد پوشش، فلز آسیب پذیر را در مذاب فلز روی فرو می برند تا یک سطح نازک از آن بر روی فلز فاسد شدنی قرار بگیرد. به طور مثال فلز های آهنی را در مذاب فلز روی فرو می برند تا سطح آن کاملا پوشیده شده و تبدیل به آهن گالوانیزه شود.
توجه داشته باشید برای اتصال لوله های گالوانیزه نمی توان از جوشکاری استفاده کرد، زیرا حرارت جوشکاری باعث اکسید شدن فلز روی می شود و تنفس این گاز اکسید شده برای سلامتی بسیار مضر است. لوله های گالوالنیزه را با استفاده از دنده پیچی به یکدیگر متصل می کنند.
-
لوله فولادی گالوانیزه
این نوع از لوله های گالوانیزه نسبت به نوع آهنی آن سبک تر هستند. جنس گالوانیزه های فولادی از ورقه فولاد نرم می باشد که با استنفاده از فشار قالب و جوشکاری ساخته شده است. لوله های گالوانیزه فولادی در برابر اسید مقاومت کمتری نسبت به گالوانیزه آهنی دارند، اما با آب هیچ گونه مشکلی نداشته و در اثر مجاورت با آب سخت تر نیز می شوند.
-
لوله آهنی گالوانیزه
این نوع لوله از آهن سفید نَوَرد داده شده ساخته شده و سپس با استفاده از دستگاه درزجوش، درزهایش به یکدیگر جوش داده می شوند. به همین دلیل است که گاهی به لوله آهنی گالوانیزه، لوله با درز هم گفته می شود. لوله های آهنی گالوانیزه در دو نوع سبک و سنگین ساخته می شوند.
2- انواع لوله پلاستیکی
لوله های پلاستیکی کاربرد های بسیار فراوان و متنوعی دارند. انتقال محلول های شیمیایی، گاز، نفت و البته آب و فاضلاب از جمله این موارد است. هزینه کم در تولید، نصب و حمل و نقل یکی از مهم ترین دلایل پر کاربرد شدن لوله های پلاستیکی است.
لوله های پلاستیکی در شش دسته تقسیم بندی می شوند: لوله های پلی اتیلن (PE)، لوله های پی وی سی (PVC)، لوله های پلی پروپیلن (PP)، لوله های ABS، لوله های CPVC و لوله های PB. در ادامه به توضیح سه مورد از پرکاربرد ترین آن ها می پردازیم.
-
لوله پلی اتیلن
این لوله ها که در رنگ های تیره و مشکی تولید می شوند نسبت به لوله های پی وی سی از مقاومت بیشتری برخوردار هستند. لوله های پلی اتیلن را می توان با استفاده از جوش حراراتی و سر به سر، به یکدیگر متصل کرد.
این لوله های سبک، مقاومت بالایی در برابر فشار ناشی از سیالات دارند و به همین دلیل از آن ها در شبکه های توزیع آب شهری استفاده می شود تا احتمال ترکیدگی لوله کاهش یابد.
لوله های پلی اتیلن در برابر پوسیدگی، ضربه، زمین لرزه و نور خورشید بسیار مقاوم هستند. این لوله ها در عین حال که به صورت بسیار محکم و بدون نشت به یکیدگر متصل می شوند، انعطاف پذیر نیز می باشند. لازم به ذکر است هزینه تعمیر و نگهداری لوله پلی اتیلن مقرون به صرفه می باشد.
-
لوله پی وی سی
لوله های پی وی سی نسبت به سایر لوله ها بسیار ساده تر و سریع تر متصل می شوند. اتصال این لوله ها معمولا با استفاده از چسب انجام می شود. لوله های پی وی سی سبک وزن هستند و در برابر مواد شیمیایی مقاومت بالایی دارند. اما مقاومت این لوله ها در برابر دما و حرارت زیاد نیست و فرم خود را از دست می دهند.
از نوع فشار قوی لوله های PVC به عنوان لوله اصلی تخلیه فاضلاب ساختمان ها استفاده می شود. این نوع لوله ها جداره هایی با مقاومت کم دارند، بنابراین جهت رفع گرفتگی لوله پی وی سی باید از فنر لوله باز کنی استفاده کرد.
-
لوله پلی پروپیلن
این لوله ها معمولا به رنگ های سبز یا سفید در بازار موجود هستند. لوله های پلی پروپیلن به دلیل مقاومت بالا در برابر دما و محلول های مختلف آبی، قلیایی، اسیدی، در سیستم های آبرسانی پرکاربرد هستند. لوله های PP را می توان با استفاده از جوش حرارتی به یکدیگر متصل نمود. مقاومت کم و شکنندگی در برابر نور خورشید را می توان از معایب این نوع لوله برشمرد.
3- انواع لوله چدنی
جنس این لوله های خاکستری از چدن ریخته گری می باشد. لوله های چدنی معمولا بدون روکش مورد استفاده قرار می گیرند و بیشترین کاربرد آن ها در سیستم لوله کشی فاضلاب است.
نوع ساخت و ترکیب دیواره های نسبتا ضخیم لوله های چدنی به گونه ای است که صدا را کاهش می دهد. این نوع لوله ها به راحتی در دسترس بوده و از نظر اقتصادی نیز به صرفه هستند.
لوله های چدنی با روش های اتصال متنوع، با هر نوع ساختمانی تطبیق پذیر بوده و قابل نصب در رو و یا زیر زمین می باشند. حساسیت در برابر مواد اسیدی و خورنده، نداشتن انعطاف و یکنواخت بودن ضخامت لوله در همه جا از معایب لوله های چدنی می باشد.
دسته بندی شده در: تشخیص ترکیدگی لوله, مجله
