در انجام جوشکاری، گاهی به ماده کمکی نیاز است تا اتصال بین دو قطعه را ایجاد کرده و یا ضخامت جوش را تعیین کند که به آن الکترود جوشکاری یا سیم جوش می گویند. در این مقاله همراه ما باشید تا بیشتر با الکترود و انواع آن آشنا شوید:
- الکترود چیست؟
- انواع الکترود جوشکاری
- روش نگهداری از الکترود جوشکاری
الکترود چیست؟
الکترود به مفتولی از جنس فلز یا گرافیت گفته می شود که توسط پوششی به نام فلاکس (Flux Coating) احاطه شده است. الکترود جریان برق تولید شده توسط تجهیزات جوشکاری را از خود عبود داده و از این طریق باعث ایجاد اتصال بین دو قطعه و پر کردن فضای خالی بین آن ها می شود.
انواع الکترود جوشکاری
الکترود های جوشکاری با ویژگی های متفاوتی ساخته می شوند و کاربرد های گوناگونی نیز دارند. به طور معمول در جوشکاری هرچه قطعه ضخامت بیشتری داشته باشد، الکترود ضخیم تری برای جوشکاری آن نیاز است. جنس فلز الکترود ها معمولا از فولاد نرم، فولاد آلیاژی، فولاد پر کربن، چدن، آلیاژ های نیکل، کربن و فلزات رنگی و … می باشد. در ادامه انواع الکترود جوشکاری را از نظر ذوب، پوشش، و ساخت بیشتر بررسی خواهیم کرد:
انواع الکترود از نظر ذوب
برخی از الکترود ها هنگام جوشکاری ذوب نمی شوند و فقط با تشکیل قوس الکتریکی، اتصال ایجاد می کنند. الکترود های مسی، الکترودهای تنگستن در جوشکاری TIG و الکترود های ذعالی در شیارزنی و برشکاری جزو این دسته از الکترود های مصرف نشدنی به شمار می روند. دسته دیگری از الکترود ها با ذوب شدن، فلز جوش را به وجود آورده و از این طریق باعث اتصال قطعات به یکدیگر می شوند، مانند انواع الکترود های روپوش دار.
انواع الکترود بر اساس پوشش
وجود پوشش فلاکس در انجام جوشکاری، کمک زیادی به ثبات قوس الکتریکی و هدایت الکتریسیته می کند. در برخی از موارد پوشش به عنوان گاز محافظ عمل می کند و گاهی نیز با تشکیل سرباره شناور، سرعت سرد شدن جوش را کاهش می دهد. افزایش بازدهی و آلیاژسازی از دیگر نقش های پوشش الکترود جوشکاری است. جنس پوشش الکترود ها معمولا از سلولز، آهک، آزبست، اکسید سدیم و … می باشد.
انواع الکترود از لحاظ ساخت
الکترود کم هیدروژن (Low Hydrogen Electrode): پوشش استفاده شده در این نوع الکترود ها هیدروژن بسیار کمی دارد و به همین دلیل برای جوشکاری فولاد های پر کربن از ان استفاده می شود.
الکترود انجماد سریع (Fast Freezing Elctrode): این نوع الکترود، قوس الکتریکی قوی ایجاد کرده و سرباره کمی تولید می کنند. به دلیل این ویژگی ها، امکان استفاده از این نوع الکترود در تمام خدمات جوشکاری وجود دارد.
الکترود چسبان سریع (Faft Fit Electrode): این مدل از الکترود ها به دلیل پوشش بسیار سنگینی که دارند، از سرعت رسوب گذاری بالایی نیز برخوردار هستند.
الکترود انجماد پر شده (Fill freeze Electrode): پوشش فلاکسی سنگین در این نوع از الکترود نیز وجود دارد. با استفاده از این الکترود می توان سرباره را خارج کرد و ترکیب یکنواخت ایجاد نمود.
روش نگهداری از الکترود جوشکاری
الکترود ها را باید با نوجه به نوع جنس روپوش نگهداری کرد. ضربه مکانیکی، آلودگی و رطوبت از جمله مواردی هستند که الکترود باید از آن ها در امان باشد. آلوده شدن الکترود ها به روغن، چربی و یا آب، باعث می شود هنگام ایجاد قوس الکتریکی، این آلوگی ها تجزیه شده و هیدروژن وارد فلز جوش شود. وجود هیدروژن هنگام جوشکاری می تواند منجر به شکست یا مُک جوش نیز شود.
وارد شدن ضربه به الکترود می تواند باعث ترک خوردن و یا خرد شدن الکترود و پوشش شود. در این صورت هنگام جوشکاری، تکه های جدا شده الکترود قوس الکتریکی را منحرف می کند و یا وارد حوضچه مذاب می شود. به همین دلیل لازم است هنگام حمل و نقل الکترود ها احتیاط شود. در ادامه چند توصیه برای نحوه نگهداری و انبار کردن الکترود ها ارائه می کنیم:
- الکترود ها را در محلی خشک و با دمای بالاتر از 10 درجه سانتی گراد نگهداری کنید.
- در الکترود های قلیایی، محل نگهداری باید رطوبت کمتر از 40% و دمای 15 درجه سانتی گراد داشته باشد.
- هر بار به اندازه مصرف الکترود از انبار خارج کنید و از خارج کردن و جا به جایی بی دلیل الکترود ها خودداری کنید.
- به ترتیب چیدن الکترود ها در انبار توجه داشته باشید تا بر اساس زمان ورود مصرف شده و مدت زمان زیادی در انبار نگهداری نشوند.
در صورتی که الکترود بیش از حد رطوبت دیده باشد و یا به علت انبار کردن غیر اصولی، مدت زیادی ماند و فاسد شده باشد، دیگر قابل استفاده نخواهد بود، زیرا مغز فلزی داخل پوشش زنگ می زند. استفاده از الکترود های زنگ زده، کیفیت جوش را کاهش داده و آن را متخلخل می کند. همچنین استفاده از الکترود های سفیدک زده باعث باقی مانده اکسید در فلز جوش خواهد شد. در صورت بروز این مشکل، از این الکترود ها می توان برای برشکاری به وسیله قوس الکتریکی استفاده کرد.
برای پی بردن به میزان رطوبت الکترود ها از دو روش زیر می توان استفاده کرد:
روش اول: اگر الکترود های جوشکاری را قبل از انبار کردن و در حالت خشک وزن کنید، با اندازه گیری مجدد وزن هنگام استفاده، به راحتی می توانید میزان رطوبت را تشخیص دهید.
روش دوم: در این روش چند الکترود را بین دستان خود قرار داده و مالش می دهید. اگر صدای به هم خوردن الکترود ها مانند صدای فلزات تیز باشد، الکترود خشک است و اگر الکترود مرطوب باشد صدایی خفه و بم ایجاد خواهد کرد.
